Onderwijs: Zo gaat het in de praktijk

De klok slaat 07:45 uur. Leerlingen en studenten lopen in grote getalen het perron op. De drukte in het openbaar vervoer is enorm. Ten minste, tot 09:00 uur. Dan is de jeugd op zijn bestemming en rijden de chauffeurs en machinisten in lege voertuigen. Efficiënt is het niet; dat kan anders! De onderwijsaanpak van Zuid-Holland Bereikbaar biedt een oplossing. Maar hoe helpt deze aanpak de provincie met de mobiliteitsuitdagingen voor het onderwijs? Hoe werkt dit in de praktijk? En wat zijn de ambities van de provincie als het gaat om de onderwijsaanpak? In dit interview vertelt Frans Blanker-Halstein – concessiemanager Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee bij de provincie Zuid-Holland – over zijn visie op mobiliteit en onderwijs.

De mobiliteitsuitdaging in het onderwijs

Met een populatie van 3,7 miljoen is Zuid-Holland de meest dichtbevolkte provincie in Nederland. “Bereikbaarheid is voor ons een grote uitdaging. Zeker ook binnen het onderwijs. Met name routes van het openbaar vervoer naar scholen en universiteiten vragen om oplossingen op het gebied van mobiliteit”, vertelt Frans. Maar waar begin je? Frans: “Het openbaar vervoer is hierin een belangrijk startpunt.”

Het openbaar vervoer biedt mogelijkheden

Het openbaar vervoer speelt een cruciale rol in de bereikbaarheid van de provincie. Het is namelijk niet alleen belangrijk voor de bereikbaarheid, de leefbaarheid en de verkeersveiligheid. Frans: “Voor sommige mensen is de bus, de trein of de tram de enige mogelijkheid om te participeren in de maatschappij. Het onderwijs is daar een goed voorbeeld van.” Het overgrote deel van de leerlingen en studenten is afhankelijk van het openbaar vervoer. “Kinderen en jongvolwassenen moeten de kans krijgen om passend onderwijs te vinden. Om dat mogelijk te maken is goed openbaar vervoer een essentiële randvoorwaarde.”

Aan de slag met de hyperspits

Voor soepele organisatie van het openbaar vervoer is hulp van de overheid in sommige gevallen noodzakelijk. “De rol van de overheid is om datgene te organiseren wat niet spontaan vanuit de markt komt. Bijvoorbeeld omdat er geen geld mee verdiend kan worden.” Frans werkt vanuit de provincie aan de aanpak van de hyperspits op Goeree Overflakkee en in de Hoeksche Waard. Een project waarbij de onderwijsaanpak om de hoek komt kijken. “De hyperspits die ontstaat door het onderwijs is nog heftiger dan de spits van forenzen, wat onder meer een gevolg is van de ruimtelijke concentratie in het onderwijs. Met slecht weer is deze piek namelijk nóg groter, wanneer de fiets wordt verruild voor de bus.” Met de onderwijsaanpak treft de provincie maatregelen om deze hyperspits te beperken.

Capaciteitsbesparing door de onderwijsaanpak

Een effectieve onderwijsaanpak – waarbij onderwijsinstellingen verschillende starttijden hebben – bespaart ontzettend veel capaciteit. “De maatregelen die we bijvoorbeeld hebben getroffen in Goeree-Overflakkee, zorgden ervoor dat we met minder bussen hetzelfde aantal reizigers kunnen vervoeren”, vertelt Frans. “Hierdoor houden we geld over, waarmee we bijdragen aan het behoud van de bereikbaarheid van kleine(re) woonkernen.” Een mooi resultaat dus: “Zonder dit project zouden we een aantal buslijnen moeten beperken of opheffen.”

Een kettingreactie aan positieve gevolgen

De bereikbaarheid van onderwijsinstellingen is niet het enige positieve resultaat dat de onderwijsaanpak met zich meebrengt. Frans vervolgt: “De extra capaciteit die de maatregelen opleveren, biedt de ruimte om mensen uit de auto te halen. Iemand die comfortabel reist in zijn of haar eigen auto, maakt niet snel de overstap naar een tjokvolle trein met kwetterende scholieren.” Door de drukte te spreiden, maak je het ook voor andere reizigers comfortabel om gebruik te maken van het openbaar vervoer. “Dit ontlast op zijn beurt de autowegen, heeft een positief effect op de leefbaarheid en veiligheid van de omgeving én levert een enorme bijdrage aan het oplossen van een van de grootste problemen op dit moment: de stikstofcrisis.”

Ambities op de lange termijn

De veelbelovende resultaten op de korte termijn, resulteren in stevige ambities voor de lange termijn: het verder uitrollen van de onderwijsaanpak! Bijvoorbeeld door een intensievere samenwerking tussen onderwijsinstellingen en vervoerders te stimuleren. “Zo kunnen ze afspraken maken over kortingen op abonnementen, in ruil voor het spreiden van lesuren.” Maar ook de bereikbaarheid van het landelijk gebied en het verweven van ruimtelijke ordening en het openbaar vervoer zijn belangrijke agendapunten voor de provincie. “Als verschillende partijen alert zijn en al in het begin van een ontwikkeltraject van nieuwe onderwijsinstellingen met ons om tafel gaan over bereikbaarheid, maakt dit de wereld een stuk eenvoudiger.”